بررسی اثرات مصرف کود زیستی mog به صورت خاک کاربرد و برگ مصرف بر خصوصیات مرفولوژیکی و بیوشیمیایی بادرشبی (dracocephalum moldavica)

بادرشبی یا بادرنجبویه ترکی (dracocephalum moldavica) گیاهی است معطر و علفی. این گیاه از راسته لب گلی ها (lamiales) و تیره نعنائیان (lamiaceae) است. از خواص دارویی این گیاه می توان به خواص ضد باکتری و ضد ویروس (kucera et al., 2007)، آرام بخش (kennedy et al., 2004) اشاره نمود. علاوه بر آن این گیاه بعنوان طعم دهنده در صنایع غذایی مصرف دارد و در مقایسه با بتا هیدروکسی اسید، نگهدارنده بهتری برای مواد غذایی محسوب می شود (de ciriano et al., 2010). در اندام سبز این گیاه موادی مانند اسیداولئیک، سیترال، ژرانیول و رزماری اسید وجود دارد (awad et al., 2009). همچنین در برگ های بادرشبی تانن ها وجود دارند. از دیگر ترکیبات آن می توان لیمونن و فلاونوئیدها را نام برد. با وجود خواص متعدد دارویی و غذایی این گیاه هنوز اطلاعات جامعی در رابطه با میزان و نحوه مصرف کود و اثرات آن بر خواص دارویی این گیاه در دست نیست. به همین منظور آزمایشی مزرعه ای جهت بررسی اثرات مصرف خاک کاربرد و برگ مصرف کود زیستی (marvins organic gardensmog= ) و کود شیمیایی (n,p,k) در منطقه پیرانشهر انجام می گردد. تیمارهای مورد بررسی شامل =a شاهد (بدون مصرف کود)، b = کود شیمیایی (npk) مطلوب، c = کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در یک مرحله : بعد از کاشت)، =d کود آنزیمی ارگانیک mog(محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه)، =e کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن)، =f کود آنزیمی ارگانیک mog(خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک به منظور بررسی اثرات کودهای زیستی و شیمیایی بر روی گیاه دارویی بادرشبی، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی اداره جهاد کشاورزی شهرستان پیرانشهر اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل 1= شاهد (بدون مصرف کود)، 2= کود شیمیایی (npk) مطلوب، 3= کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در یک مرحله : بعد از کاشت)، 4= کود آنزیمی ارگانیک mog (محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه)، 5= کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن) و 6= کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن و محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه) بود. صفات ارتفاع گیاه، تعداد سر شاخه های گلدار، ارتفاع اولین سر شاخه گلدار از سطح زمین، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه، درصد اسانس، محتوای کلروفیل، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اسانس به طور معنی داری تحت تأثیر مصرف کود زیستی (mog) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین وزن هزار دانه، درصد اسانس، عملکرد بیولوژیک، مقدار کلروفیل، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، ارتفاع گیاه، تعداد سر شاخه های گلدار و عملکرد اسانس در تیمار 6 (اعمال کود آنزیمی mogخاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن و محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه) و بالاترین طول اولین سر شاخه گلدار در تیمار 3 (کود آنزیمی mog خاک مصرف در یک مرحله : بعد از کاشت) به دست آمدند. نتایج آزمایش gc - ms نشان داد که تیمارهای کود زیستی mog باعث افزایش مواد تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرشبو شدند به نحوی که سبب افزایش مواد sabinene، b-pinene، e-b-oeimene، linalool،trans limonene oxid ،neral ، geraniol و geranyl acetate به ترتیب به میزان 23، 8، 4، 28، 5، 28، 2 و 2 درصد نسبت به تیمار شاهد گردیدند. این مطالعه نشان داد کود زیستی (mog) در مقایسه با کود شیمیایی npk و شاهد (عدم مصرف کود) اثرات بهتری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه بادرشبی داشت